Maymun çiçeği, genellikle Afrika kıtasında görülen çiçek hastalığına benzer, hayvanlardan da insanlara bulaşabilen zoonotik bir hastalıktır. Maymun çiçeği virüsü fareler, sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşabiliyor. Maymun çiçeği belirtileri virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Maymun çiçeği virüsü belirtileri arasında en belirgini yüz, eller, ayaklar ve vücudun diğer bölgelerinde görülebilen döküntüler oluyor.
Maymun çiçeği virüsü belirtileri arasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme de yer alıyor.
Özel bir tedavi yöntemi olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor.
Vakaların büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sağlığına kavuşuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), “maymun çiçeği hastalığı (Monkeypox)” ismini, 2022’de ırkçılık ve ayrımcılık kaygısıyla “mpox” olarak değiştirdi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği, insanları ve hayvanları etkileyen viral bir enfeksiyondur. “Ortopoksvirüs cinsi” olarak sınıflandırılan virüs grubuna aittir.
Maymun çiçeği, “Monkeypox” olarak da bilinen, Orta ve Batı Afrika’da yaygın olan bir viral hastalıktır. Hastalık, Poxviridae ailesine ait olan Monkeypox virüsünden kaynaklanır. Virüs başlangıçta sadece hayvanlardan insanlara bulaşıyordu ama artık insandan insana da bulaşabiliyor.
İlk olarak 1958’de maymunlarda görülmesinden dolayı “maymun çiçeği” olarak adlandırıldı. 1970’te bildirilen ilk insan vakası, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde dokuz aylık bir erkek çocuk olmuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE’DE GÖRÜLDÜ MÜ?
Maymun çiçeği hastalığı Türkiye’de ilk kez 2022 yılında göründü. Dönemin Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye’de bir hastada maymun çiçeği hastalığı tespit edildiğini, bağışıklık sistemi yetersizliği olan 37 yaşındaki hastanın tecrit edildiği bildirmişti.
Son iki yıldır Türkiye’de görülen maymun çiçeği virüsü vakası açıklanmadı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIYOR
M çiçeği virüsü fareler ve sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor.
Virüsün neden olduğu vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve benzeri eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek en önemli bulaş nedenleri arasında yer alıyor.
İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ VAR MI?
Özel bir tedavi yöntemi olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Vakaların büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sağlığına kavuşuyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİNİ YÜZDE 96’SI KONGO’DA
DSÖ, M çiçeği hastalığından salgına dair 35’inci durum raporunu yayımladı. Raporda, “Haziran 2024’te DSÖ’ye 26 ülkeden toplam 934 yeni laboratuvar onaylı M çiçeği virüsü vakası ve buna bağlı 4 ölüm bildirildi. Bu da M çiçeğinin dünya genelinde yayılmaya devam ettiğini gösteriyor” ifadeleri kullanıldı.
DSÖ’nün Afrika bölgesinden 567, Amerika bölgesinden 175, Avrupa bölgesinden 100, Batı Pasifik bölgesinden 81 ve Güneydoğu Asya bölgesinden 11 M çiçeği vakasının bildirildiği belirtilen raporda, Doğu Akdeniz bölgesinde vaka görülmediği vurgulandı. Raporda, ülkelerden M çiçeği vakalarıyla ilgili DSÖ’ye yapılan bildirimlerin azaldığı, mevcut küresel verilerin gerçek vaka sayısından düşük olduğunun tahmin edildiği kaydedildi.
Afrika bölgesinden doğrulanmış vakaların yüzde 96’sının Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden bildirildiğine de raporda yer verildi.
DSÖ’DEN MAYMUN ÇİÇEĞİ İÇİN ACİL DURUM AÇIKLAMASI
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim.” dedi.
Ghebreyesus, “Geçtiğimiz yıl bildirilen vaka sayısı önemli ölçüde arttı. Bu yıl şu ana kadar bildirilen vaka sayısı 14 binden fazla. Hastalıkla ilgili 524 ölüm yaşandı ve geçen yılın toplamını çoktan aştı.” dedi.
“ACİL DURUM OLUŞTURUYOR”
Geçen hafta Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Afrika’daki diğer ülkelerde M çiçeği vakalarındaki artışı değerlendirmek için Uluslararası Sağlık Tüzüğü kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplayacağını duyurduğunu hatırlatan Ghebreyesus, “DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim.” dedi.
Ghebreyesus, komitenin tavsiyesinin, Afrika Birliği’nin dün Afrika ülkelerinde hızla yayılan M çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sağlığı için acil durum ilan etmesiyle uyumlu olduğunu da kaydetti.
YÜZLERCE KİŞİ ÖLDÜ
9 Ağustos’ta yayımlanan bir rapora göre, ocaktan 8 Ağustos’a kadar 13 Afrika ülkesinde 2 bin 822 kişi virüse yakalandı, 14 bin 719 şüpheli vaka kayda geçti.
Virüs nedeniyle 511’i Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde olmak üzere 517 kişi yaşamını yitirdi.
